Emrah Gürsel / Associated Press
“Deprem öldürmez, binalar öldürür”. “Deprem dede” diye anılan rahmetli yerbilimci Ahmet Mete Işıkara’nın artık sloganlaşmış bu sözü kulaklarımızda son bir ayda defaatle çınladı. “Doğal” olmaktan ziyade insan yapımı olan afetin toplumsal bir travmaya evrilmemesi için yapılacaklar çok. Önümüzde duran ödev ise çok boyutlu.
6 Şubat’tan bu yana uzman ve tanıklarla sürdürdüğümüz “Deprem Özel Yayınları” önümüzde duran ödevin boyutlarını gözler önüne sermeye devam ederken, büyük acımıza eşlik eden dayanışma ve yardımlaşma arzusu da farklı veçheleriyle her an kendisini gösteriyor ve hatırlatıyor.
Yaşamı önceleyen dayanışma öykülerinden birkaçını hatırlayalım. Depremin ilk günlerinde hızla organize olup afet bölgesine giden motokuryelerin müthiş dayanışmasını Sefa Semerci anlatıyor: “Her şey düzelene ve bize ihtiyaç kalmayana kadar orada olmaya devam edeceğiz”.
Ankara Deprem Dayanışma Platformu’ndan Sinejan Kut ve Mete Elçi’den tamamen gönüllülük ve dayanışma esasıyla'' kurulan platformlarını, Eren Şenkardeş’ten (KAF Komün) deprem bölgesinde konteyner kentlere ya da çadır kentlere alternatif olabilecek yaşam alanlarını
dinliyoruz.
Altın Saatler Deprem Özel yayınlarında:
• İstanbul Kent Konseyi Başkanı Tülin Hadi ile deprem bölgelerine ilişkin gözlemlerini ve konseyin deprem bölgelerine yönelik çalışmalarını konuştuk.
• İnşaat Mühendisi Dr. Işıkhan Güler ile deprem bölgelerinde yürütülen çalışmaları ele aldık.
• Prof. Dr. Feyzi Baban ve Prof. Dr. Fuat Keyman ile deprem bölgelerindeki izlenim ve değerlendirmelerini konuştuk.
• Aydın Didim, Eğitim Sen Baş Temsilcisi Belkıs Kahraman, KESK Kadın Genel Sekreteri Döne Gevher Koyun, Eğitim Sen İstanbul 4 nolu Şube Sekreteri Şenay Garip ile deprem bölgelerindeki çalışmalarını, izlenim ve değerlendirmelerini konuştuk.
• Toplumsal cinsiyet ve yerel siyaset üzerine çalışan Kadın Koalisyonu üyesi İlknur Üstün'ü konuk ettik.
• Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yayımladığı 126. Kararname’ye karşı muhalefete çağrıda bulunan 25 ekoloji örgütün temsilcileri Arif Belgin ve Demet Parlar ile konuştuk.
• Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkanı Gani Bereket ile Adıyaman’da deprem sonrası tarım, ticaret ve sanayinin nasıl etkilendiğini, toparlanmanın önündeki engelleri ve ihtiyaçları değerlendirdik.
• Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği Genel Merkez 2. Başkanı ve Eşitlik için Kadın Platformu gönüllüsü Tülin Kesiktaş Teoman’la bölgedeki dayanışma ağının bileşenleri üzerine konuştuk.
• Veri güvenliği uzmanı ve Açık Radyo programcısı Murat Lostar’la afetlerde veri güvenliğini, alınması gereken önlemleri konuştuk.
Diğerkâm Deprem Özel yayınlarında:
• Öğretmen Ağı'ndan İsmail Örnek'le afet sonrası eğitim ve öğretimin rotası üzerine bir sohbet gerçekleştirdik.
• Melih Şimşek ile afete ve spekülasyona dayanıklı konut üretim modeli üzerine konuştuk.
• Gülnur Aksop'la afet dönemlerinde kadınlar ve kız çocuklarının yaşadıklarını gündeme getirdik.
Radyo Sesleri
• Teknolojinin Şapkaları’nda programcılarımız HAARP ve FINDER üzerine konuştu.
• Uzun Hikâye’de Prof. Dr. Şengül Hablemitoğlu'yla yas tutmaya ve yasın önemi üzerine konuştuk.
• Küçük Düşünürler Topluluğu’nda düşünürlerimiz “Sözcüklerin gücünü ne belirler?” sorusuna cevap aradı.
• Ben Buradan Okuyorum’da konuğumuz Eda İşler'le Görünür Bir Yerde kitabı ve öykücülük üzerine bir sohbet gerçekleştirdik.
• Dünya Mirası Adalar’da iklim krizi ve afetler uzmanı, şehir plancısı, mimar Sera Tolgay, Türkiye’deki deprem riskli büyük şehirler için Dünya Bankası’nın kentsel dönüşüm sürecine dair rapor hazırlanırken saptadıklarını paylaştı.
• Yeşilçam Arkeolojisi’nde Bir Yadigar Ejder Kitabı: Sokağın Yalnız Çocuğu ve yeni projeleri üzerine Erhan Tuncer ile sohbet ettik.
• Türlerin Yaşam Hakkı’nda Doğanın Çocukları platformundan Ahmet Caner Altay’la depremin ikinci gününden beri deprem bölgelerindeki çalışmaları ve depremzede hayvanların durumunu ele aldık.
• Açık Mimarlık’ta 6 Şubat depremlerinin ardından geçici barınmanın aciliyetini ve önemini şehir plancısı Dr. Evren Uzer'le konuştuk.
• Günün ve Güncelin Edebiyatı’nda Ayşegül Sönmezay'la editörü olduğu 40 Kadın 40 Hayat kitabı üzerine sohbet ettik.
• Vakayiname’de Özlem Altıok'la toplumsal cinsiyet ve kadına yönelik şiddet üzerine konuştuk.
• Hikâyenin Her Hâli’nde Didem Gençtürk ve Aslı Odman Lizbon Depremi’nden Maraş depremlerine insan yapımı felaketler üzerine sohbet etti.
• Önce Sağlık’ta konuğumuz Dr. Ali Çerkezoğlu’yla Antakya, Hatay ve Arsuz'u gündeme alarak depremi konuşmaya devam ettik.
• Sinefil’de vizyon filmleri ve gündemdeki ödüllerin güncel adaylıkları üzerine değerlendirmelerde bulunduk.
• Kültürel Miras ve Koruma'da Mert Nezih Rifaioğlu'yla onbir ilimizi etkileyen büyük depremin ardından iyileşme sürecini konuştuk.
• Tezahür’de Kadıköy Emek Tiyatrosu'nun 11. yılı vesilesiyle Pınar Yıldırım'la 8 Mart Dünya Kadınlar Günü, tiyatroların durumu, dayanışma ve deprem bölgesindeki kadınların ihtiyaçları üzerine konuştuk.
• Bekir Ağrıdır’la Bize Yeni Bir Söz Lazım’da ülke gündemini meşgul eden siyasi gelişmeleri ve Kemal Kılıçdaroğlu’nun adaylığını değerlendirdik.
• Avrupa Ne Konuşuyor?’da biyoçeşitliliğin korunmasına yönelik anlaşma, Yunanistan'da yaşanan trafik kazası ve TikTok yasağı üzerine konuştuk.
• Ekonomik Gidişat’ta Kahramanmaraş merkezli depremlerin ülke ekonomisinde yarattığı etkiyi ve ekoloji örgütlerinin Deprem İmar Kararnamesine karşı yaptığı çağrıyı değerlendirdik.
Ayrıca…
• Altın Saatler’de İnşaat Mühendisleri Odası Genel Merkez Yönetim Kurulu 2. Başkanı Nusret Suna'yla yayınladıkları rapordan hareketle Kahramanmaraş merkezli depremleri değerlendirdik. Ardından Prof. Dr. Haluk Sucuoğlu'yla deprem bölgelerindeki yapıların durumu İstanbul'un riski üzerine konuştuk. Afet-Çocuk Sivil Koordinasyon Ekibi'nden Sinem Sefa Akay, Seda Güney, Müge Bakioğlu ve Hatice Göz'le “Depremlerin Birinci Ayında Çocukların Durumunun Farkında Mısınız?” başlıklı metne kulak verdik.
• 2019 yılında konuğumuz Murat Cano'yla Kızılay'ı konuştuğumuz Altın Saatler programından neredeyse 4 yıl sonra bu defa Kavanozdaki Yıldız’da programcımız Prof. Dr. Haluk Levent'in yazıları üzerinden, iktisadi ve yeni hukuki sorumlulukları açısından Kızılay'ı konuştuk.
• Açık Mimarlık’a konuk olan Mimarlar Odası İzmir Şube Başkanı İlker Kahraman’la deprem bölgesinden izlenimlerini, hem kısa hem de uzun vadede yapılması gerekenleri konuştuk.
• Açık Yeşil’de geçen yıl sonunda yayımlanan Ekoloji: Bir Arada Yaşamın Geleceği başlıklı kapsamlı derlemenin editörlerinden Mine Yıldırım’la deprem sonrası hayvan arama kurtarma faaliyetlerini ve afet koordinasyonunu değerlendirdik
• Açık Bilinç’te sosyolog Kumru Toktamış’tan 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nün ortaya çıkışını, zaman içinde kapsamının nasıl değişikliklere uğradığını ve günümüzdeki temsilini dinledik.
• Açık Gazete’de 24 Şubat 2022’de Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile başlayan savaşın yıldönümünde, Rus sosyalist ve sosyal bilimci Ilya Budraitskis ile savaşın nedenleri, dünya solunda savaşa dair tartışmalar ve savaşın nasıl sonlandırılabileceği üzerine bir sohbet gerçekleştirdik.
• Ufuk Turu’nda Ahmet İnsel’den Nijerya’daki başkanlık seçimlerinin sonuçlarını, Tunus’taki gelişmeleri ve Estonya’da aşırı sağın ikinci büyük parti olarak çıktığı seçimleri dinledik.
• Burcu Biçer'le Spor Gündemi’nde ise Avrupa salon atletizmindeki gelişmeleri, üç adım atlamada Avrupa şampiyonu olan Tuğba Danışmaz'ı ve Amedspor-Bursaspor maçında yaşananları konuştuk.
Haftanın Sözü
Suyun, elektriğin olmadığı, en temel ihtiyaçlara erişimin bile oldukça zor olduğu bu koşullarda günlük hayatı devam ettirmek zorunda olan yine kadınlar. Her gün bidonlarla su taşımak zorunda kalan, kuru gıda kuyruklarına giren ve bunları çadır alanında pişirmeye çalışan kadınlar oluyor. — Afet İçin Feminist Dayanışma Grubu'ndan Ezgi Karakuş, deprem bölgelerinde kadınların yaşadıkları sorunları anlatıyor.
Haftanın Karikatürü
Açık Gazete köşelerinden Haftanın Karikatürleri'nde İzel Rozental'in seçtiği ve anlattığı çizimler arasından Utku Can Akyol'un çizimi haftanın karikatürü seçildi.
Açık Radyo Podcast
Okuma Önerileri (Öte yandan)
Açık Gazete ekibinin önerdiği özel makale ve analizlere ulaşmak için Açık Radyo’nun internet sitesini ziyaret edebilirsiniz.
* İnşaat Mühendisleri Odası Genel Merkez Yönetim Kurulu 2. Başkanı Nusret Suna’nın depremin ardından görüşlerini paylaşmak için katıldığı Altın Saatler programında yaşanan afete yönelik yorumu.
Yaşadığımız felaketin ardından uzmanlarla, alandan gazetecilerle yaptığımız programların yazılı olarak internet sitemize girmesini sağlayan Abdullah, Aylin, Bircan, Demet, Didem, Esin, Gamze, Harun, Hasan, İdil, İlksen, İsmail, Melis, Meral, Nazlı, Nur, Melis, Özge, Raife, Sıla ve Sona’ya teşekkür ederiz.