İhtiyaçlarla imkânları buluşturan köprü*

Kadın Savunması, 17 Şubat 2023, Antakya

Bu bültene başladığımız Ocak ayında dünyanın keşmekeşinden şikayet ederken, cüce Şubat’ın bir dev gibi üzerimize yıkılacağından habersizdik. Ayın 6’sından bugüne altında bırakıldığımız büyük vebali anlamaya çalışırken öfkemiz, yasımız, keder ve çaresizlik hissimiz perçinlendi. Yine de biliyoruz ki bu vebali ancak dayanışmayla el ele vererek idrak edecek ve ortadan kaldıracağız. 

1997 yılında Diyarbakır’da kurulan Kadın Merkezi (KAMER), yıllar içinde Güneydoğu’daki tüm kadınlara destek olmayı misyonu edindi; kurucusu Nebahat Akkoç'la deprem sonrası gözlemlerini, yardımlaşma ve dayanışmayı konuştuk. Afet için Feminist Dayanışma adına Irmak ve Ezgi’den depremin ardından sahada ortaya çıkan deneyimi dinledik: "Afet sürecinde kadın ve çocuk ihtiyaçları görünmez oluyor." Dr. Özlem Aslan, Fatmagül Altındağ ve Selime Büyükgöze’yle ise depremin ardından kadın hareketinin yürüttüğü çalışmaları değerlendirdik.

Elbette bu süreçte sayısız sivil toplum kuruluşu ve gönüllü örgütlenmeleri de sahada. Özgür Barış'tan İskenderun'da süren sivil kamp çalışmalarını, Bahadır Teke'den Toplum Gönüllüleri Vakfı’nın deprem bölgelerinde yürüttüğü faaliyeti dinliyor, İhtiyaç Haritası’nın kurucularından Mert Fırat’la afet bölgelerinde devam eden süreci konuşuyoruz.

Yanı sıra Profesör Doktor Talat Kırış, gönüllü olarak gittiği ve sağlık hizmeti verdiği Hatay’dan gözlemlerini aktarıyor. Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Acil Tıp Uzmanı, profesyonel dağcı ve arama kurtarmacı Dr. Ferudun Çelikmen ise deprem tecrübesine bakıyor.

Radyo sesleri

Uzun Hikâye’de psikiyatrist Dr. Yankı Yazgan’la depremin ardından çocuklarımız için neler yapabileceğimizi konuştuk.

Kavanozdaki Yıldız ve Altın Saatler ortak yayınında depremin ekonomisi üzerine konuştuk.

Önce Sağlık’ta Prof. Dr. Esin Şenol deprem bölgesine dair izlenimlerini aktardı.

Kültürel Miras ve Koruma'da Kenan Yurttagül'le Antakya’da yaşanan yıkımın boyutlarını soruyoruz ve Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından buraya ilişkin yapılacağı söylenen yeni çalışmaları, Antakya için yazılmak istenen “yeni hikayeyi” değerlendiriyoruz. 

Diğerkâm’da BM GEF Ulusal Koordinatörü Gökmen Argun ve Etki Çemberi Vakfı Kurucusu Aylin Gezgüç’le Deprem Etki Çemberi üzerine konuştuk.

Açık Mimarlık’ta Mimarlar Odası İzmir Şube Başkanı İlker Kahraman ile deprem bölgesinden izlenimlerini ve hem kısa hem uzun vadede yapılması gerekenleri konuştuk.

Sınır(lı) Konuşmak’ta Medya ve Göç Derneği Genel Koordinatörü Dilan Taşdemir’le deprem sonrasında göçmenlere yönelik nefret söylemi ve dezenformasyon üzerine konuştuk.

Tezahür'de Tiyatro Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Yeşim Özsoy ile sahneden dayanışma'yı ve Akdeniz Bölge Kooperatifi üyelerinden Nilüfer Akcan Tekin ile bölgedeki tiyatroların durumunu konuştuk.

Yer Yüzleri'nde Aysim Türkmen ve Murat Güvenç, "Geçici Yaşam Birimleri" üzerine konuştu.

Dünya Mirası Adalar'da Pelin Pınar Giritlioğlu'yla bir araya gelip ”bina odaklı düşünmenin ötesine geçmeyi” konuştuk.

Seyfettin Gürsel'le Ekonomik Gidişat’ta İktisat Profesörü Ozan Bakış’ı konuk ederek deprem sonrası rehabilitasyonu konuştuk.

Altın Saatler Deprem Özel yayınlarında: 

Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı (KEDV) Koordinatörü Gökçen Durutaş’la bölgede yürüttükleri çalışmaları, kadınların uzun vadeli ihtiyaçlarını ele aldık.

Motorlu kuryelerin bölgede çalışmalarını dinlemek üzere Sefa Semerci’ye bağlandık. Ardından Prof Dr. Okan Tüysüz’le 20 Şubat’ta gerçekleşen depremler ve diri faylar üzerine konuştuk.

IDEMA Uluslararası Kalkınma Yönetimi Kurucu Ortağı ve Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ercan Özgür’le bölgedeki durumu konuştuk. 

Av. Selim Karahan’la Islahiye’deki çalışmaları, Şenol Köksal’la KESK'in bölgedeki sürecini konuştuk.

İrem Kayıkçı’dan Mor Dayanışma'nın bölgede yürüttüğü çalışmaları dinledik.

DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu'na DİSK Yönetim Kurulu’nun depremin yaralarını sarmak için acil sosyal politika önerilerini ve taleplerini sorduk. Ayrıca DİSK’in deprem bölgelerinde yürüttüğü çalışmaları dinledik.

Psikolog Suat Özçağdaş'la afete müdahale çalışmalarının değerlendirilmesini ele aldık.

Diyarbakır Kriz Merkezi’nden Zülküf Güneş’le ve fotoğrafı bir ifade/araştırma aracı olarak kullanan sanatçı, akademisyen ve arşivci Murat Germen’le konuştuk.

Samandağ’da bulunan iletişim uzmanı Yasemin Bektaş’la görüşüp sürece dair gözlemlerini dinledik.

Ayrıca…

Uzun Hikâye’de psikiyatrist Dr. İlker Küçükparlak’la depremde okulları, dayanışmayı, çaresizlik duygularının kontrolünü, imar barışını konuştuk. 
 

Ali Bilge’yle Ekonomi Politik’te deprem sonrası ülke genelindeki manzara ve ülkenin yönetim biçimi arasındaki ilişkileri konuştuk.
 

Altın Saatler’de Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Genel Sekreteri ve Merkez Kriz Masası Koordinatörü Şenol Köksal'la görüştük. 
 

Bekir Ağırdır’la Bize Yeni Bir Söz Lazım’da deprem bölgelerinde hızla örgütlenen dayanışma ve afetin ardından yaşananlar üzerine konuştuk.
 

Pınar Erkan, Ahşaptan Betona Mecidiyeden Jetona’da 1894 depremini merkeze alarak İstanbul'un deprem tarihinden söz etti.
 

Hikâyenin Her Hâli’nde Bahar Bayhan’la kamusal denetimin taşeronlaşması, risk algısı ve hukuksallaştırılmış hak kaybı üzerine konuştuk.
 

Altın Saatler’de; Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kaya, Diyarbakır Tabip Odası Başkanı Dr. Elif Turan, yazar Nurcan Baysal, Yurttaşlık Derneği Koordinatörü Emel Kurma konuğumuz oldu. 
 

Ufuk Turu’nda Ahmet İnsel, İsrail’deki demokrasi eylemleri ve Ukrayna’da Rus işgalinin yaklaşan birinci yıl dönümünde savaşın Rusya ekonomisinde yol açtığı değişim üzerine konuştu
 

Haftanın Sözü

Adıyaman, neredeyse tamamen yıkılmış veya hasar görmüş yapılarla dolu. Kent bomboş. Burada çadırlar var ama asıl "çadırkentler" kurulmasına da ihtiyaç var. Ne var ki, kimsenin çadırkentlere döneceğini sanmıyorum. Yakın gelecekte çok kimsenin kente dönmesini de beklemiyorum.

— Açık Radyo programcısı Dr. Ümit Şahin, TTB ekibi gönüllüsü olarak görev yaptığı deprem bölgelerinden Adıyaman'dan kendi programının "muhabiri" olarak durumu ve yakın gelecekteki beklentileri anlatıyor.

Haftanın Karikatürü

Açık Gazete'nin köşelerinden Haftanın Karikatürleri'nde İzel Rozental'in seçtiği ve anlattığı çizimler arasından Ohannes Şaşkal'ın çizimi haftanın karikatürü seçildi. 

Açık Radyo Podcast 

 

Okuma Önerileri (Öte yandan)

Açık Gazete ekibinin önerdiği özel makale ve analizler

İlhan Tekeli tarafından kaleme alınan "Maraş Merkezli 2023 Depremlerinin Yarattığı Yıkımlar Sonrasında Türkiye'nin İzlediği Deprem Stratejilerinin ve Çözüm Arayışlarının Geçerliliğini İrdelemek" başlıklı yazıyı paylaşıyoruz.

Kaos GL yazarı Yıldız Tar, deprem bölgesinde depremzedeler arasında ayrımcılığa uğrayan gruplardan LGBTİ+ depremzedelerin yaşadığı “afet içinde afet”i anlatıyor. 

Faruk Ekici, depremzede Suriyelilerin yaşadıkları ayrımcılığı mikrofonları onlara uzatarak anlatıyor. 

Washington Post muhabirleri Sarah Dadouch ve Louisa Loveluck, Türkiye'deki depremden etkilenen Suriyelilerin yaşadıklarını anlatıyorlar.

T24 yazarı Leyla Özkaynak, depremzede Abdallar’ın yaşadığı ayrımcılığı anlatıyor. Abdallar "bizi depremzede olarak bile görmüyorlar" diyor.

İnsan Hakları Derneği, 21 Şubat Uluslararası Anadil Günü için yaptığı açıklamada, "Bir kez daha gördük ki anadilini kullanmada çeşitli engellerle karşılaşan halklarımız depremde de anadilini kullanmada kendini ifade etmekte zorlanmıştır" dedi.

İktisatçı Mahfi Eğilmez, depremlerin Türkiye ekonomisine yönelik olası etkisini sayılarla anlatıyor.

The Guardian yazarı Patrick Wintour, ABD Başkanı Biden’ın Ukrayna ve Polonya ziyareti sırasında Çin’in üst düzey diplomatı Wang Yi’nin Rusya ziyaretinin önemini anlatıyor. 

Wintour’un, Çin’in barış teklifine hazırlanmakta olduğunu yazmasının ardından Çin ateşkes teklifini açıkladı. 

BBC muhabirleri Claire Press ve Svitlana Libet, Rusya'nın işgalin ilk günlerinde Kiev'in işgali için gönderdiği ve 56 km’lik uzunluğa ulaşan zırhlı konvoyun nasıl yenilerek çekilmek zorunda kalmasının hikayesini anlatıyor.

Kıdemli savaş muhabiri, yazar, akademisyen ve barış aktivisti Chris Hedges, Ukrayna savaşının birinci yıldönümü öncesinde ABD başkentinde yapılan büyük barış gösterisinde birçok önemli ismin yanı sıra yaptığı konuşmada siyasilerin, medyanın, eğlence endüstrisinin, finans sektörünün ve hatta dinsel kurumların suç ortaklığını etkili biçimde özetliyor.

Johns Hopkins Üniversitesi'nde politik ekonomi ve sosyoloji profesörü olan Hofung Hung, Amy Goodman’a savaş döneminde yakınlaşan Çin-Rusya ilişkilerini anlatıyor.

Yıllarca Rusya ve Moskova muhabirliğini yapmış olan deneyimli yazar ve analist Hakan Aksay, bir yıllık savaşı değerlendiriyor, ve Rusya’nın güç kaybını, Putin için çalan tehlike çanlarını anlatıyor. 

The Guardian yazarı Tim Adams, Amerikalı sosyalist senatör Bernie Sanders’ın yeni kitabı It’s OK to Be Angry About Capitalism (Kapitalizme Kızgın Olmanızda Sorun Yok) üzerine Sanders ile yaptığı söyleşide Sanders’ın Rusya’yı olduğu gibi ABD’yi de oligarkların yönettiği yorumunu öne çıkarıyor. 

The Guardian yazarı Adam Morton, El Niño hava olayının Antarktika buzullarına geri dönüşü olmayan buzul erimesine yol açabileceğine dair yeni araştırmanın sonuçlarını anlatıyor. 

Uluslararası Enerji Ajansı‘nın Küresel Metan Takipçisi raporunda Küresel metan emisyonlarının rekor seviyede seyretmekte olduğu yer alıyor. 

Amy Westervelt, Paris İklim Anlaşması kapsamında üretimlerini hızla azaltması gereken Amerikalı fosil yakıt şirketlerinin Ukrayna savaşını bahane olarak kullanarak Avrupa’ya yakıt satışı yapmak üzere uzun dönemli sözleşmelerini ciddi oranda artırdığını anlatıyor. 

Açık Gazete ekibinin önerdiği özel makale ve analizlerin tamamını incelemek için bağlantıyı ziyaret edebilirsiniz.
 
*Açık Radyo, 17 Ağustos 1999’daki Gölcük depreminden itibaren Deprem İletişim Merkezi (ARDİM) olarak yoğun bir faaliyet gösterdi. 60 gün süreyle tüm formatını değiştirip radyoyu kesintisiz bir “telsiz çevrimi”ne dönüştürdü. O dönemde de dayanışmanın bir parçası olup kendini “ihtiyaçlarla imkânları buluşturan köprü” olma gayretiyle tanımlamıştı. Bu gayreti, 2023 yılının Şubat ayında da sürdürüyoruz.

Yaşadığımız felaketin ardından uzmanlarla, alandan gazetecilerle yaptığımız programların yazılı olarak internet sitemize girmesini sağlayan Abdullah, Bircan, Burcu, Cüneyt, Demet, Didem, Esin, Gamze, Harun, Hasan, İdil, İlksen, İsmail, Melis, Meral, Nazlı, Nur, Melis, Özge, Raife, Sıla, Sona Yağmur ve Yasemin’e teşekkür ederiz.